Staw barkowy najczęściej ulega zwichnięciu w obrębie stawu ramienno-łopatkowego,( którego kierunek jest uzależniony od kierunku w jakim zadziałała siła podczas urazu), oraz stawu barkowo-obojczykowego. Naderwaniu mogą ulec mięśnie stożka rotatorów, ścięgno głowy długiej bicepsa, fragment obrąbka stawowego.
Anatomia stawu barkowego.
Jest to staw złożony. Fachowo jest to obręcz barkowa, w skład której wchodzi:
Aby kompleks barkowy działał sprawnie, podczas ruchu kończyną górną współdziałać muszą wszystkie składowe stawowe i zachowany musi być odpowiedni balans mięśniowy.
Obrąbek stawowy to chrzęstna otoczka pogłębiająca panewke stawu ramiennego na kości łopatki. Dzięki obrąbkowi staw jest bardziej stabilny. W przypadku uszkodzenia obrąbka stawowego dochodzi do niestabilności stawu barkowego i nawykowych zwichnięć (potocznie wypadnięcie barku). Obrąbek stawowy może być nie do końca ukształtowany od urodzenia, a może być naderwany na skutek urazu. Ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia przyczepia się w obrębie górnej części obrąbka. Często dochodzi tam do rozerwania – SLAP. Czasami naderwanie goi się samo, ale częściej potrzebna jest rekonstrukcja obrąbka. Rehabilitacja jest podobna do tej co przy uszkodzeniach stożka, z tą różnicą że ćwiczenia mięśni można zacząć wcześniej i agresywniej bo nie było ich uszkodzenia.
Stożek rotatorów to grupa mięśni oplatających jak mankiet głowę kości ramiennej, centralizując ją w panewce łopatki. Są to:
Oprócz stożka rotatorów staw barkowy zaopatrzony jest jeszcze przez wiele innych mięśni:
Cieśń podbarkowa, zapalenie kaletki podbarkowej, uszkodzenie stożka rotatorów.
Problem pojawia się gdy dochodzi do przewężenia przestrzeni pomiędzy wyrostkiem barkowym a głową kości ramiennej. Uciśnięte zostają wtedy tkanki miękkie zlokalizowane w tej okolicy. W następstwie ich przewlekłego drażnienia pojawia się zapalenie, a w bardziej zaawansowanym stadium może nastąpić uszkodzenie stożka rotatorów.
Przyczyny mogą być różne: zła postawa – plecy okrągłe, górne podwichnięcie głowy kości ramiennej, osłabione mięśnie stożka rotatorów, zaburzony cykl łopatkowo-ramienny wynikający z dysbalansu mięśniowego – mięsień czworoboczny i zębaty przedni.
Mięśnie stożka rotatorów mają za zadanie centrować głowę kości ramiennej w panewce łopatki , tak aby podczas ruchu ramienia nie wysuwała się do góry i nie zawadzała o wyrostek barkowy.
Mięśnie stabilizatory łopatki kierują ruchem łopatki i w odpowiednim momencie rotują ją do góry tak aby podczas ruchów ramienia wyrostek barkowy nie ocierał się o głowę kości ramiennej.
Postawa zgarbiona powoduje przednią rotację łopatki a przez to zmniejsza się przestrzeń pomiędzy wyrostkiem barkowym a głową kości ramiennej.
W przypadku nieprawidłowej postawy: plecy okrągłe, głowa wysunięta do przodu, łopatki zrotowane do przodu terapię rozpoczyna się od korekcji postawy.
Gdy mamy do czynienia z dysbalansem mięśniowym i zaburzonym rytmem łopatkowo-ramiennym, ćwiczymy stabilizatory łopatki : mięsień czworoboczny, zębaty przedni, równoległoboczny.
Po zabiegach chirurgicznych, rekonstrukcji stożka rotatorów i obrąbka stawowego konieczne jest rozkwiczenie stawu barkowego.
Ćwiczenia mięśni stożka rotatorów.
W przypadku ograniczonego zakresu ruchu wykonujemy ćwiczenia rozciągające. Dochodzimy do końca zakresu i utrzymujemy tę pozycję przez 20 sekund, następnie próbujemy jeszcze bardziej pogłębić ruch, znowu przytrzymujemy przez 20 sekund.
Ćwiczenie wzmacniające mięśnie ściągające łopatki.
W przypadku ograniczonego zakresu ruchu można pomóc sobie drugą ręką za pomocą kijka.
Wzmacnianie mięśnia zębatego przedniego.
BIBLIOGRAFIA: